Hơn 50 năm trôi qua, nhưng những việc làm, hành động của Đội thiếu niên xã Triệu Vân (huyện Triệu Phong, Quảng Trị) anh dũng ngày ấy vẫn còn nguyên giá trị về tấm lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần anh dũng trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu, không e ngại khó khăn, vất vả, hiểm nguy và luôn sẵn sàng hi sinh để cùng với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đấu tranh vì độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. “Tuổi thơ dữ dội” của những thiếu niên Triệu Vân là những câu chuyện đẹp và đầy ý nghĩa sẽ còn mãi trong dòng chảy bất tận của thời gian…

Niềm vui hiện rõ trên khuôn mặt ông Trần Khánh Xiển, Liên đội trưởng Đội thiếu niên xã Triệu Vân ngày ấy khi kể về những chiến công của các thành viên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hòa cùng không khí cả nước đánh giặc, cứu nước, những đội viên, thiếu niên, nhi đồng xã Triệu Vân hăng hái tham gia phong trào thi đua góp sức lực, trí tuệ vào chiến đấu, phục vụ chiến đấu bằng những việc làm, hành động thiết thực và đạt nhiều thành tích cao, góp phần phát triển phong trào cách mạng ở địa phương.

Cuộc sống thường ngày của ông Trần Khánh Xiển

Ông Khánh Xiển nhớ lại, vào khoảng đầu năm 1965, Đội thiếu niên xã Triệu Vân được thành lập bao gồm 3 chi đội: Chi đội thiếu niên Nguyễn Văn Trỗi ở thôn Bình An, Chi đội thiếu niên Nguyễn Văn Bé ở thôn Thạnh Hội và Chi đội thiếu niên Lê Văn Tám ở thôn Vĩnh Hòa; lứa tuổi của các thành viên từ 10- 16 tuổi; bình quân có từ 40 đến 50 thành viên/chi đội. Nhiệm vụ của Đội thiếu niên xã Triệu Vân là tổ chức bám địch để thu thập thông tin; làm giao liên, đào hầm hào; vận chuyển lương thực, thực phẩm, thuốc men…; bảo vệ, chăm sóc bộ đội, thương binh; thu nhặt vũ khí của địch, tự chế tạo vũ khí bằng chông tre, chông sắt… Điều đáng biểu dương ở những người tuổi nhỏ chí lớn này chính là tinh thần yêu nước nồng nàn, luôn nỗ lực hết mình, vượt qua mọi khó khăn, sẵn sàng hi sinh để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Trong suy nghĩ mỗi người luôn dấy lên phong trào thi đua yêu nước và hiện thực hóa bằng nhiều việc làm, hành động thiết thực và hiệu quả. Đây cũng là động lực quan trọng để các đội viên, thiếu niên, nhi đồng có thêm nguồn cổ vũ mạnh mẽ, năng động, sáng tạo trong các việc làm, hành động cụ thể, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, hiểm nguy hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đưa phong trào thi đua yêu nước, giết giặc lập công trong thế hệ trẻ ngày càng phát triển mạnh mẽ, góp phần cùng toàn thể dân tộc đi đến thắng lợi cuối cùng. Tiêu biểu như phong trào thi đua nâng cao khối lượng vận chuyển lương thực, thực phẩm, thuốc men… cho bộ đội ở vùng căn cứ cách mạng tại Hải Lăng. Dẫu đường đi khó khăn, vất vả, trên vai gùi cõng lương thực nặng 30 kg, đi bộ với quãng đường khá xa xôi, gặp nhiều nguy hiểm trên hành trình đi bộ từ xã Triệu Vân đi qua xã Triệu Lăng, rồi đến nhiều địa phương khác ở thị xã Quảng Trị, cho đến vùng gò đồi Hải Lăng, nhưng các thiếu niên Triệu Vân vẫn luôn hoàn thành nhiệm vụ. Sau một ngày, đêm đi đường, người mệt mỏi, nhưng họ vẫn luôn nở nụ cười tươi vì đã góp một phần công sức cho cách mạng. Sau lần này, họ đặt ra mục tiêu cao hơn là vận chuyển được 35 kg, 40 kg… và hoàn thành xuất sắc mục tiêu đề ra. Phong trào thi đua làm vũ khí chông tre đánh giặc, phong trào chăm sóc cho thương binh, phong trào thi đua học tập và lao động sản xuất giỏi… phát triển mạnh mẽ và đạt nhiều kết quả trong thời gian này.

Ông Khánh Xiển cho biết thêm, mặc dùtuổi nhỏ, thường đối diện với biết bao hiểm nguy từmưa bom, bão đạn của kẻthùnhưng các đội viên vẫn luôn nêu cao tinh thần yêu nước bằng những hành động, việc làm đầy ý nghĩa, tích cực cùng với các cô, các bác, anh chịvừa trực tiếp chiến đấu, phục vụ chiến đấu, lập nên nhiều chiến công hiển hách. Các Chi đội thiếu niên Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Văn Bé, Lê Văn Tám đã làm được hơn 330 bàn chông, gài 59 quả mìn và lựu đạn; đào 316 hầm; nhặt được 2 khẩu súng; bổ sung vào đội du kích 12 em, vào dân quân 10 em; 113 lần nắm tin tức và tiêu diệt 23 tên địch. Nổi bật trong trong phong trào giết giặc, lập công là thiếu niên Hồ Văn Vẽ cùng với anh Phan Quảng, du kích thôn Vĩnh Hòa, dùng 5 quả mìn chống tăng cùng với một số mìn tự tạo gài ở 2 địa điểm của thôn Thạnh Hội, nơi xe tăng địch thường xuyên qua lại, phá hủy 5 xe M113, tiêu diệt nhiều tên địch. Tinh thần sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc luôn được thể hiện mọi lúc, mọi nơi. Nhiều người bị bắt, bị tra tấn dã man, chết đi, sống lại không biết bao nhiêu lần... nhưng vẫn anh dũng, thà chết không khai; hoặc gan dạ, mưu trí tiêu diệt nhiều tên ác ôn; bảo vệ an toàn cho các trạm y tế, thương binh… Nhiều người đã được các cấp, cán bộ, chiến sĩ khen ngợi, trở thành tấm gương sáng trong phong trào thi đua giết giặc lập công. Tiêu biểu như tấm gương đội viên, thiếu niên Nguyễn Thức, Nguyễn Thị Đoài, Trần Khánh Mau, Hoàng Thị Phượng, Trần Thị Thử, Trần Thị Thiết… và nhiều tấm gương khác. Tên tuổi và việc làm cụ thể đã góp phần làm nên những hình ảnh đẹp về tuổi nhỏ, chí lớn trong tình yêu nước nồng nàn, cống hiến tất cả cho Tổ quốc. Đội viên, thiếu niên Triệu Vân đã có nhiều đóng góp lớn cho quê hương trong kháng chiến. Tại Đại hội quyết thắng huyện Triệu Phong được tổ chức vào cuối năm 1967 đã biểu dương và đề nghị cấp trên tặng thưởng các địa phương, đơn vị và các cá nhân có nhiều thành tích trong kháng chiến. Xã Triệu Vân được tặng thưởng Huân chương Giải phóng hạng Nhất; du kích xã Triệu Vân được tặng thưởng Huân chương Giải phóng hạng Ba; các thôn Thạch Hội, Bình An và Vĩnh Hòa là những đơn vị xuất sắc được cấp trên khen tặng… Đặc biệt, Đội thiếu niên xã Triệu Vân có 2 thiếu niên Trần Khánh Xiển và Hồ Văn Vẽ được Ủy ban Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tặng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Ba; nhiều cá nhân khác ở Đội thiếu niên xã Triệu Vân được biểu dương, khen thưởng và vinh dự được các cấp trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đây chính là minh chứng sinh động cho tinh thần sẵn sàng chiến đấu, hi sinh của thế hệ tuổi nhỏ, chí lớn ở Triệu Vân lúc bấy giờ.

Những người đội viên, thiếu niên Triệu Vân sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần vào giải phóng hoàn toàn quê hương Quảng Trị, lại tiếp tục lên đường làm nghĩa vụ thiêng liêng cùng với toàn Đảng, toàn quân và toàn dân giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Nhiều người đã anh dũng hi sinh. Những người trở về cuộc sống đời thường, tiếp tục có thêm nhiều cống hiến cho quê hương, đất nước với những công việc khác nhau.

Chiến công của những chiến sĩ đội viên, thiếu niên ngày ấy mãi mãi là những tấm gương sáng cho lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng hôm nay và mai sau học tập, noi theo, có những việc làm thiết thực xứng danh là cháu ngoan Bác Hồ, trở thành những người con ưu tú, có nhiều cống hiến cho quê hương, đất nước…

                                                                                                                  Bài, ảnh: HOÀI NHUNG (TA)