Sự phát triển bùng nổ của internet và công nghệ đã khiến quá trình toàn cầu hóa ngày càng diễn tiến nhanh chóng, đi vào chiều sâu. Theo đó, sự học trong kỉ nguyên số cũng có những biến đổi mạnh mẽ, tạo nên những cơ hội rộng mở cho các bạn trẻ ở những địa phương còn nhiều khó khăn như Quảng Trị. Thời đại 4.0, chỉ cần có ý chí và khát vọng, phương pháp và kĩ năng, bất kì bạn trẻ nào cũng có thể tiếp cận những chương trình giáo dục tiên tiến trong nước và trên thế giới.

Chương trình thiết kế đồ họa Le QinsiDers tổ chức năm 2018. Ảnh: Thanh Hiền

          Trong câu chuyện về chiếc Huy chương Bạc Olympic Tin học Châu Á - Thái Bình Dương năm 2018 vừa qua của ngành Giáo dục tỉnh nhà, nhiều người không khỏi xuýt xoa ấn tượng về tư duy và cách học của cậu học sinh Thái Xuân Đăng. Trung bình mỗi ngày, ngoài giờ học chính khóa, Đăng dành từ 5 đến 7 giờ để học tập và nghiên cứu trên mạng. Để có phương tiện tiếp cận tri thức khoa học tiến bộ nhanh nhất, Đăng tự học tiếng Anh chuyên ngành máy tính. Từ năm lớp 11, Đăng đã có thể tự tin dùng tiếng Anh chuyên ngành một cách thành thạo để nghiên cứu, học tập và rèn luyện kĩ năng lập trình trên các trang web khoa học trong và ngoài nước.

          Câu lạc bộ Kiến tạo trẻ Quảng Trị (Le QinsiDers) là một trong những đơn vị đi tiên phong và khai thác rất hiệu quả các khóa đào tạo qua mạng trong và ngoài nước tại Quảng Trị hiện nay. Là một câu lạc bộ thanh niên tự nguyện với đa số thành viên là học sinh trung học phổ thông, trong thời gian đầu mới thành lập, Le QinsiDers đã gặp không ít khó khăn trong công tác truyền thông do thiếu người có thể thiết kế đồ họa và làm video. Vì vậy, các thành viên của Le QinsiDers đã tự học thiết kế và tổ chức lớp học để nâng cao khả năng cho thành viên từ các nguồn tài nguyên học tập trên mạng. “Khóa học thiết kế đầu tiên mà Le QinsiDers học chính là từ Youtube. Có rất nhiều khóa học được đăng tải lên Youtube từ những designer chuyên nghiệp. Chỉ cần chịu khó nghiên cứu và chọn lọc là có thể chọn được một khoá học chất lượng ngang các trung tâm dạy thiết kế đồ họa rồi. Sau lớp thiết kế, Le QinsiDers tiếp tục tổ chức lớp học về lập trình và sử dụng các khóa học từ trang web rất nổi tiếng về học online của Mỹ là EdX. Ngoài EdX, có rất nhiều những nền tảng cung cấp khoá học online khác, như Coursera, Udacity, Khan Academy, Udemy... Mọi người thường ngộ nhận là học từ những nền tảng này thì phải có tiền mới học được, nhưng thực ra, nếu chịu khó tìm, có thể tìm được những khoá học miễn phí chất lượng, hoặc với Coursera và EdX thì đa số các khoá học chỉ thu một khoản phí nhỏ nếu người học muốn lấy bằng chứng nhận (Certificates), còn nội dung khoá học thì miễn phí”, Nam Phương, Phó chủ nhiệm Le QinsiDers chia sẻ. Nhờ khai thác tốt các khóa học qua mạng, Le QinsiDers không chỉ hoàn toàn chủ động việc thiết kế các sản phẩm truyền thông của mình mà đã tổ chức được chương trình “Mùa hè thiết kế” - một chương trình giảng dạy về thiết kế đồ họa cho các bạn học sinh trung học năm 2018 và tiến hành tổng hợp, biên dịch sang tiếng Việt một số video khóa học về AI và thiết kế đồ họa đăng tải trên mạng để các bạn trẻ có thể tham khảo tự học.

          Hiện nay, học tập qua mạng đã trở thành một xu hướng lớn trên thế giới gắn với xu hướng tự học và cá nhân hóa quá trình học tập. Sự phát triển mạnh mẽ của internet và công nghệ đã thay đổi hoàn toàn cách học truyền thống trên toàn thế giới. Những cộng đồng học tập trực tuyến khổng lồ trên phạm vi toàn cầu ở tất cả các lĩnh vực và các khóa học miễn phí qua mạng ngày càng trở nên phổ biến tạo cơ hội cho mọi người có thể tiếp cận các bài giảng từ khắp nơi trên thế giới, kể cả từ những trường đại học danh giá như Havard, Yale, MIT. UoPeople, Khan Academy, edX, Coursera, Academic Earth, Memrise, Udacity, Open Culture... là những nhà cung cấp các khoá học trực tuyến hàng đầu hiện nay, đối tác của nhiều trường đại học và tổ chức giáo dục danh tiếng trên thế giới với hàng nghìn các khóa học đại trà trực tuyến mở (massive open online course) thu hút hàng triệu thành viên mỗi năm. Ở Việt Nam hiện nay, bên cạnh các khóa học miễn phí trên youtube và một số diễn đàn học tập trực tuyến, có hàng chục trang đào tạo trực tuyến như: Hocmai.vn, Viettel Study, FUNiX, Kyna.vn, Topica Natvite... phát triển bài bản, thu hút lượng lớn người học, đặc biệt là học sinh từ tiểu học cho tới THPT cho thấy sự phát triển sôi động của phương pháp này. Học tập qua mạng đang góp phần tích cực xóa nhòa khoảng cách về sự tiếp cận giáo dục giữa thành thị và nông thôn, giữa các quốc gia tiên tiến và các nước đang phát triển.

          Có thể khẳng định, các nguồn tài nguyên để học tập hiện nay trên môi trường internet là vô cùng phong phú, đa dạng trên tất cả các lĩnh vực, có thể đáp ứng nhu cầu học tập của tất cả mọi người ở nhiều cấp độ khác nhau, từ các khóa học chính thức, các phần mềm, ứng dụng của các đơn vị giáo dục đến các kênh vlog của các chuyên gia, hay các cộng đồng, diễn đàn quốc tế cùng chia sẻ tài nguyên học tập và tương tác cùng học... Chỉ cần chịu khó tìm hiểu thì các bạn trẻ hoàn toàn có thể tìm kiếm và thiết kế các chương trình học thiết thực và linh hoạt phù hợp với nhu cầu học tập, ứng dụng của bản thân.

          Chìa khóa để khai thác hiệu quả các nguồn tài nguyên học tập trên mạng xã hội trước hết là khả năng ngoại ngữ và kĩ năng tin học, nhưng quan trọng hơn là ý chí và khả năng tự định hướng của mỗi bạn trẻ. Lợi thế của quá trình học tập qua mạng chính là khả năng cá nhân hóa chương trình học, tuy nhiên nếu thiếu quyết tâm và tính kỉ luật thì người học rất dễ bỏ dở giữa chừng hoặc không khai thác hiệu quả giá trị của chương trình học.

          Để giúp các bạn trẻ nắm bắt tốt các cơ hội học tập từ môi trường mạng, các cấp bộ đoàn cần triển khai các hoạt động cung cấp thông tin giới thiệu các nguồn tài nguyên học tập và hướng dẫn phương pháp, kĩ năng học tập qua mạng cho thanh thiếu nhi; đẩy mạnh các phong trào học tập tin học, ngoại ngữ trong giới trẻ; đồng thời thường xuyên tổ chức các hoạt động diễn đàn trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm tự học, phát triển năng lực cá nhân từ các chương trình đào tạo qua mạng trong học sinh, sinh viên và cán bộ công chức, viên chức trẻ...

          Quảng Trị là tỉnh còn nhiều khó khăn, cơ hội để tiếp cận trực tiếp các chương trình giáo dục tiên tiến trong nước và quốc tế của thanh niên còn nhiều hạn chế, do vậy, việc khuyến khích các bạn trẻ khai thác các nguồn tài nguyên học tập qua internet sẽ là một hướng đi thiết thực, phù hợp và hiệu quả để giúp các bạn trẻ tự tạo hành trang vững vàng hội nhập.

Trần Thị Thu (Phó Bí thư Tỉnh đoàn)