Ngày 26/4/2018, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam có Quyết định số 622/QĐ-CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Nguyễn Hữu Quật và liệt sĩ Nguyễn Quang Triêm.

Tri ân các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9

Chiến đấu kiên cường, hy sinh anh dũng

Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Hữu Quật (hay còn gọi là Nguyễn Hữu Chí, Nguyễn Quật) sinh năm 1920, quê quán xã Cam Lộc (nay là xã Cam Chính), huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị. Đồng chí sớm giác ngộ và tham gia cách mạng từ năm 1942, lãnh đạo phong trào cách mạng địa phương kháng chiến chống Pháp, lập được nhiều chiến công xuất sắc. Từ năm 1942 đến năm 1944, đồng chí là Chỉ huy trưởng Tự vệ đỏ xã Cam Lộc. Trong Cách mạng Tháng Tám 1945, đồng chí là Chỉ huy trưởng lực lượng tự vệ của huyện Cam Lộ tham gia khởi nghĩa giành chính quyền.

Từ năm 1945 đến 1946, đồng chí đã chỉ huy nhiều trận đánh giành thắng lợi, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, bẻ gãy các cuộc hành quân của chúng, tạo được tiếng vang lớn làm cho kẻ thù khiếp sợ. (Tiêu biểu là trận đèo Cùa diệt hàng chục tên địch, thu hơn 30 khẩu súng các loại và các trận đánh lớn ở đường 9, Đầu Mầu … gây cho địch nhiều thiệt hại).

Từ năm 1947 đến năm 1954, đồng chí là Chủ tịch Ủy ban hành chính kháng chiến xã Cam Lộc, lãnh đạo xây dựng cơ sở, lực lượng và đẩy mạnh phong trào cách mạng kháng chiến chống thực dân Pháp. Đặc biệt là trong trận chiến đấu ngày 28/1/1954 tại Cam Lộc, đồng chí đã chỉ huy lực lượng phối hợp với bộ đội chủ lực đánh bại đợt tiến công của địch, tiêu diệt 180 tên, bắt sống 29 tên, tiêu diệt 1 đại đội và làm tan rã 2 đại đội khác.

Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954, đồng chí Nguyễn Hữu Quật là cán bộ cách mạng kiên trung, dày dạn kinh nghiệm, được bố trí ở lại bám trụ hoạt động ở xã Cam Lộc, lãnh đạo nhân dân đoàn kết sản xuất, đấu tranh đòi các quyền dân sinh, dân chủ đạt được nhiều thắng lợi. Từ năm 1955 đến 1959, tình hình vô cùng căng thẳng, chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm lê máy chém khắp miền Nam, giết hại cán bộ cách mạng, nhiều cơ sở cách mạng bị lộ. Mặc dù vậy, đồng chí Nguyễn Hữu Quật vẫn bất chấp hiểm nguy, kiên trì bám đất, bám dân, tiếp tục hoạt động xây dựng phong trào và lực lượng vũ trang cách mạng Cam Lộ phát triển. Chính quyền ngụy treo thưởng với giá trị lớn với mục đích nhằm bắt được đồng chí Quật.

Ngày 13/10/1957, đồng chí Nguyễn Hữu Quật cùng 2 cán bộ cách mạng trong quá trình hoạt động bị 1 trung đội cảnh sát địch phục kích nhằm bắt sống để khai thác. Các đồng chí chống trả quyết liệt, hai cán bộ cách mạng thoát khỏi vòng vây, đồng chí Quật bị địch bắn gãy chân, thủng ruột và bắt về nhà thương chữa trị để khai thác. Quyết không cho chúng thực hiện được ý đồ, đồng chí xé băng vết thương, vứt trước mặt bọn cảnh sát ngụy, không cho chúng chữa trị. Khi bị bọn địch xét hỏi, đồng chí Quật không trả lời mà hô to: “Bây là lũ bán nước tiếp tay cho Mỹ”. Hàng chục ngụy quân, ngụy quyền cấp xã vây quanh để khai thác, đồng chí tuyên bố: “Tau không trả lời với bọn bây, gọi tỉnh trưởng, quận trưởng đến gặp, tau mới trả lời”. Khi tỉnh trưởng, quận trưởng đến gặp và hỏi: “Mày làm Cộng sản cho ai? Ai nuôi mày để làm Việt cộng?”. Bằng ý chí quật cường và lòng căm thù giặc sâu sắc, đồng chí Nguyễn Hữu Quật chỉ tay vào mặt bọn quận trưởng, tỉnh trưởng nói lớn: “Tau làm Cộng sản vì dân, vì nước, bốn ngàn dân Cùa nuôi tau”; và hô lớn: “Ủng hộ Hồ Chí Minh! Đả đảo Ngô Đình Diệm! Bây là bọn tay sai bán nước theo đế quốc Mỹ, giết hại nhân dân, giết hại đồng bào. Tau thà hy sinh vì Tổ quốc, không chịu làm nô lệ”... Liền sau đó, đồng chí dùng tay rút ruột của mình ra và hô to: “Đảng Lao động Việt Nam muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Cách mạng Việt Nam nhất định thắng lợi!” Cho đến lúc máu chảy ra nhiều, kiệt sức, đồng chí đã hy sinh anh dũng.

Hành động anh hùng đó đã thôi thúc mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân Cam Lộ thêm khắc ghi lòng căm thù giặc sâu sắc, tiếp thêm sức mạnh và ý chí để chiến đấu giải phóng quê hương.

Đồng chí Nguyễn Hữu Quật chiến đấu kiên cường, hy sinh anh dũng, làm cho kẻ thù khiếp sợ, thúc đẩy phong trào cách mạng đứng lên tranh đấu mạnh mẽ hơn. Đồng chí được tặng thưởng Huân Chương kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất; Huân Chương kháng chiến chống Pháp hạng Ba.

Người chiến sĩ quân giải phóng bắn cháy xe thiết giáp đầu tiên trên chiến trường Quảng Trị

Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Quang Triêm sinh năm 1944, quê quán xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Ngày 25/5/1965 đồng chí Triêm nhập ngũ, được biên chế về Đại đội 2, Tiểu đoàn 47, Trung đoàn 270, Bộ CHQS đặc khu Vĩnh Linh chiến đấu trên chiến trường Bắc Quảng Trị. Trong 3 năm, từ tháng 5/1965 đến tháng 5/1968, đồng chí tham gia chiến đấu 23 trận, trưởng thành từ một chiến sĩ xạ thủ B40 đến Trung đội trưởng, đồng chí lập được nhiều thành tích đặc biệt xuất sắc.

Đầu năm 1967, trên chiến trường Bắc Quảng Trị, Mỹ- ngụy sử dụng xe tăng, thiết giáp để tổ chức hành quân càn quét gây nhiều thiệt hại cho lực lượng của ta, quân giải phóng trên chiến trường chưa được trang bị các loại vũ khí chống tăng hiệu quả. Trước tình hình đó, Trung đoàn 270 cấp tốc trang cấp súng B40 cho bộ đội Tiểu đoàn 47. Đồng chí Triêm với sự mưu trí, dũng cảm được đơn vị tin tưởng giao là xạ thủ B40. Ngày 12/7/1967, bọn bảo an ở thôn Lại An, xã Gio Mỹ, huyện Gio Linh đưa 1 xe thiết giáp M113 cùng bộ binh từ Chi khu Gio Linh tiến hành đi càn. Được lệnh của cấp trên, đồng chí Triêm lợi dụng địa hình, cơ động sử dụng súng B40 bắn 2 quả đạn khiến chiếc xe thiết giáp bốc cháy dữ dội, bọn lính trên xe chết cháy, lính bộ binh dưới mặt đất tháo chạy hỗn loạn. Đồng chí được vinh danh là chiến sĩ quân giải phóng bắn cháy xe tăng, thiết giáp đầu tiên trên chiến trường Quảng Trị.

Đồng chí Nguyễn Quang Triêm chiến đấu kiên cường, anh dũng hi sinh khi đang truy kích địch, quyết tâm chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Ngày 6/5/1968, từ sáng sớm địch dùng trực thăng đổ quân Đại đội 3, Tiểu đoàn 2 Bộ binh nhẹ của Mỹ áp sát vào sau lưng đội hình chiến đấu của Tiểu đoàn 47 hòng bao vây, tiêu diệt lực lượng ta. Trước tình hình hết sức cấp bách đó, đồng chí Triêm chỉ huy đơn vị tạm rời trận địa phục kích ở bờ sông Hiếu để đánh địch. Trận chiến vô cùng ác liệt diễn ra trên cánh đồng thôn Nhĩ Trung, xã Gio Thành, huyện Gio Linh. Đồng chí chỉ huy trung đội phối hợp với các đơn vị bạn đánh giáp lá cà ngay giữa ban ngày, chia cắt đội hình địch, diệt hơn 100 tên. Bị thiệt hại nặng, quân Mỹ tháo chạy về đồn Nhĩ Hạ. Với ý chí quyết tâm tiêu diệt địch giải phóng quê hương, đồng chí Triêm đã chiến đấu anh dũng trước bom đạn khốc liệt của kẻ thù và đã anh hũng hy sinh khi chỉ huy đơn vị tiến công đồn Nhĩ Hạ. Sự chiến đấu kiên cường và hi sinh anh dũng của đồng chí đã khích lệ cán bộ, chiến sĩ tiếp tục tiến lên tiêu diệt hoàn toàn đồn Nhĩ Hạ. Nguyễn Quang Triêm là tấm gương sáng ngời cho cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 47, Trung đoàn 270 và Mặt trận Đường 9 - Bắc Quảng Trị học tập và noi theo, khơi dậy ý chí quyết tâm chiến đấu tiêu diệt kẻ thù xâm lược, giải phóng quê hương.

Chiến đấu ngoan cường, Nguyễn Quang Triêm lập nhiều chiến công xuất sắc, tham gia bắn cháy 6 xe tăng, thiết giáp, bắn chìm 1 tàu vận tải cỡ lớn của Mỹ, tiêu diệt 25 tên địch… và đã anh dũng hy sinh. Đồng chí được tặng thưởng 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất; 1 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Ba; 1 Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Ba.

Tưởng nhớ và biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh Quảng Trị hôm nay quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.

Khởi Nam – báo Quảng Trị