Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên, từ phong trào thanh niên xung phong đến phong trào thanh niên tình nguyện và các hoạt động trong Tháng Thanh niên năm 2018 là những chủ đề chính trong tài liệu sinh hoạt chi đoàn tháng 3/2018.

 Muốn phát huy sức mạnh của thanh niên thì phải thông qua tổ chức

Theo Tạp chí Tuyên giáo, đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, tổ chức, đoàn kết, tập hợp thanh niên là vấn đề chiến lược của cách mạng Việt Nam. Muốn phát huy sức mạnh của thanh niên thì phải thông qua tổ chức, không có tổ chức thì Đảng không nắm được thanh niên.

Trong thư gửi thanh niên Việt Nam năm 1925, Hồ Chí Minh chỉ rõ, ở Đông Dương có đủ cơ sở vật chất (hầm mỏ, hải cảng, đồng ruộng…) chỉ “thiếu tổ chức và người tổ chức”. Đây là một nhận định hết sức sáng suốt. Vì lẽ đó, Hồ Chí Minh coi công tác vận động thanh niên là nhiệm vụ trọng tâm của mình, và sau khi dự Đại hội Quốc tế cộng sản lần thứ V và Đại hội Quốc tế thanh niên cộng sản lần thứ IV (1924), Người dốc sức tiến hành công tác tổ chức, lập ra Việt Nam Thanh niên cách mệnh Đồng chí hội. Chính Hồ Chí Minh là người trực tiếp tuyển chọn, bồi dưỡng đồng chí hội. Chính Hồ Chí Minh là người trực tiếp tuyển chọn, bồi dưỡng những hạt giống đầu tiên của Đoàn Thanh niên Cộng sản ở nước ta.

Những điểm chính trong tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản, về chức năng, nhiệm vụ của Đoàn, Hồ Chí Minh chỉ rõ Đoàn Thanh niên là tổ chức thanh niên cộng sản, là đội dự bị tin cậy của Đảng, là người đại diện của thanh niên, là hạt nhân đoàn kết, giáo dục và phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là người phụ trách, dìu dắt thiếu niên, nhi đồng.

Tất cả những điều đó được thể hiện ở huy hiệu Đoàn. Huy hiệu của thanh niên ta là: “Tay cầm cờ đỏ sao vàng tiến lên”. Ý nghĩa của nó là thanh niên phải xung phong làm gương mẫu trong công tác, trong học hỏi, trong tiến bộ, trong đạo đức cách mạng. Thanh niên phải thành một lực lượng to lớn và vững chắc trong công cuộc kháng chiến và kiến quốc, đồng thời phải vui vẻ và hoạt bát.

Trong mối quan hệ giữa Đoàn với Đảng và Nhà nước, Hồ Chí Minh chỉ rõ rằng về đường lối chính trị thì thanh niên theo Đảng chỉ huy, nhưng việc làm thì thanh niên độc lập; trong mọi công việc, đảng viên và đoàn viên thanh niên phải gương mẫu để lôi cuốn nhân dân cùng tiến bộ; mọi công việc đều vì lợi ích của nhân dân mà làm.

Về mối quan hệ giữa Đoàn với thanh niên, Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với các tầng lớp thanh niên. Phải quan tâm đến đời sống, công tác và học tập của thanh niên, phải tránh thành kiến, hẹp hòi, cô độc. Phải thật thà, đoàn kết với anh chị em thanh niên trong Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam.

Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng củng cố, phát triển Đoàn và tổ chức phong trào thanh niên. Người chỉ rõ: “Phải củng cố tổ chức của Đoàn. Phải đoàn kết nội bộ chặt chẽ, và phải đoàn kết rộng rãi với các tầng lớp thanh niên”; “Cần phát triển Đoàn hơn nữa, nhưng phải chọn lọc cẩn thận, trọng chất lượng hơn số lượng”; “Muốn củng cố và phát triển Đoàn thì tất cả đoàn viên phải làm gương mẫu: Phải giữ vững đạo đức cách mạng; phải khiêm tốn, cần cù, hăng hái, dũng cảm;... (Trích nguyên văn câu nói của Hồ Chí Minh).

Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác thanh niên đã được Đảng ta quán triệt trong nhiều nghị quyết của Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, trong nhiều văn bản của Nhà nước ta đã ban hành. Vì vậy, quá trình nghiên cứu, học tập và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh cần kết hợp chặt chẽ với việc thực hiện có kết quả các chủ trương của Đảng về đổi mới công tác thanh niên.

Đoàn Thanh niên phải tích cực, chủ động hơn trong việc phối hợp với các ngành, đoàn thể nhằm giáo dục tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho thế trẻ, đề xuất với Đảng và Nhà nước ban hành các thể chế, chính sách cụ thể theo tư tưởng Hồ Chí Minh (như đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo, chính sách giải quyết việc làm và các vấn đề xã hội của thanh niên, bồi dưỡng tài năng trẻ ... nhằm tạo ra những điều kiện và môi trường thuận lợi cho quá trình giáo dục và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh trong thanh thiếu niên.

Từ phong trào thanh niên xung phong đến phong trào thanh niên tình nguyện

Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, thanh niên nước ta từ thế hệ này đến thế hệ khác đã luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

Trong những năm tháng chiến tranh, hàng triệu thanh niên Việt Nam đã xung phong ra trận với khát vọng hòa bình, độc lập và tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Những phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong” đã trở thành những ngọn đuốc soi đường cho nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam xả thân cống hiến vì đất nước.

Sau ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng, Bắc Nam sum họp một nhà, thanh niên Việt Nam đã tình nguyện xung phong tới những nơi khó khăn, gian khổ nhất, lao động quên mình trong công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh, hăng hái tham gia các phong trào lao động, sản xuất, rà phá bom mìn, phục hóa, khai hoang, xây dựng những khu kinh tế mới, làm đường giao thông, công trình thủy điện, xây dựng các nhà máy, nông trường, giữ vững biên cương và làm nghĩa vụ quốc tế…

Truyền thống tình nguyện, hy sinh lợi ích của bản thân để cống hiến cho sự nghiệp cách mạng cao cả của dân tộc đã làm nên đặc trưng và bản chất anh hùng của thế hệ trẻ mang tên Bác Hồ vĩ đại. Xung kích, tình nguyện đã trở thành một phẩm chất tốt đẹp, được trao truyền từ thế hệ thanh niên này đến thế hệ thanh niên khác; là điểm tựa vững chắc cho tuổi trẻ hôm nay vững bước cùng dân tộc thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Tiếp nối tinh thần “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, từ chương trình “Ánh sáng văn hóa hè”, các hoạt động tình nguyện ngày càng phát triển, lớn mạnh trở thành phong trào. Năm 2000, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh chính thức phát động trong toàn quốc phong trào “Thanh niên tình nguyện”. Từ đó đến nay, trải qua hơn 15 năm, phong trào đã không ngừng phát triển cả về quy mô và chất lượng; nội dung và phương thức hoạt động ngày càng đa dạng, phong phú và thiết thực, thu hút sự tham gia của đông đảo các đối tượng thanh niên, đã lan tỏa tinh thần tình nguyện và các giá trị tích cực của phong trào sang các lực lượng xã hội khác.

Lịch sử các phong trào hành động cách mạng đã chứng minh, phong trào nào kế thừa và phát huy được những giá trị của truyền thống và thời đại, phù hợp với nhu cầu của thanh niên và yêu cầu của đất nước thì qua thời gian, phong trào đó càng lớn mạnh. Có thể khẳng định, các phong trào tình nguyện và hoạt động của Đoàn gắn chặt với nhau trong bản chất như là sự tự thân xuất phát từ khát vọng cống hiến của tuổi trẻ vì mục tiêu cao cả của dân tộc và thời đại.

Phong trào “Thanh niên tình nguyện” là sự kế thừa của tinh thần “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong” năm xưa đã trở thành bài ca của lớp trẻ hôm nay trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vừa động viên lực lượng thanh niên tham gia vào các nhiệm vụ phát triển kinh tế, giải quyết những khó khăn của cộng đồng, vừa là môi trường sinh động để thanh niên rèn luyện, thử thách; là trường học thực tiễn mang lại những kiến thức, vốn sống vô cùng phong phú cho thế hệ trẻ./.

BBT (TA)