Có thể nói, tư tưởng Hồ Chí Minh về nêu gương đã thể hiện những phẩm chất cao quý về đạo đức và phong cách. Phong cách của Người thật giản dị mà không hề tầm thường. Cả cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng về mọi mặt: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Tư tưởng và tấm gương của Người mãi tỏa sáng để cán bộ, đảng viên và nhân dân ta học tập và noi theo.

          Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”. Do đó, để tập hợp được lực lượng, vận động được quần chúng và được quần chúng tin tưởng, sẵn sàng tham gia, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng thì người đảng viên, người cán bộ lãnh đạo phải nêu gương.

          Trước hết, người cán bộ phải nêu gương về đạo đức. Theo Người: “Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” và nêu gương là nói đi đôi với làm.

          Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: “Người cán bộ cách mạng chân chính mỗi ngày cố làm một việc có lợi cho nước, cho dân; khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; “phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.

          Để được dân tin yêu, kính trọng, để trở thành tấm gương cho quần chúng noi theo, người cán bộ phải biết tránh xa những căn bệnh, những thói hư, tật xấu thường gặp và dễ mắc phải như: bệnh chủ quan, bệnh hẹp hòi, bệnh ba hoa, bệnh cá nhân chủ nghĩa và càng “không tham địa vị, không tham tiền tài, không ham sung sướng, không ham người tâng bốc mình”.

          Chủ tịch Hồ Chí Minh quán triệt: Đối với cán bộ, đảng viên, nhất là người lãnh đạo, việc nêu gương được thực hiện chủ yếu qua việc xử lý 3 mối quan hệ đối với mình, đối với người và đối với công việc. Đối với mình “Phải tìm tòi học hỏi cầu tiến bộ. Đừng kiêu ngạo. Phải siêng năng, tiết kiệm, luôn tự kiểm điểm để phát huy điều hay, sửa đổi điều dở, phải tự phê bình như rửa mặt hàng ngày”. Đối với người, “Phải thân ái với nhau, nhưng không che đậy những điều dở; không ghen ghét, đố kỵ, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, thật thà, không dối trá, lừa lọc, luôn khoan dung, độ lượng”. Đối với việc, “Phải suy nghĩ cho kỹ. Phải cẩn thận, dù trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ nguyên tắc “dĩ công vi thượng”, phải để công việc nước lên trên, trước việc tư, việc nhà. Và đã phụ trách việc gì, thì quyết tâm làm cho kỳ được, cho đến nơi đến chốn, không sợ khó nhọc, không sợ nguy hiểm; bất kỳ việc to, việc nhỏ phải có sáng kiến, phải có kế hoạch, phải cẩn thận, phải có quyết tâm làm cho thành công và đã là cán bộ, đảng viên thì không bao giờ được tự cao, tự đại, mà luôn chịu khó học tập, cầu tiến bộ, luôn tự kiểm bản thân mình để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở mới là cán bộ tốt…

          Mặt khác, nêu gương phải bằng hành động, việc làm cụ thể. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, “Trước mặt quần chúng không phải ta cứ viết lên trán hai chữ “cộng sản” là ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, có đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.

Bác Hồ tới thăm và dùng máy cấy tại trại thí nghiệm lúa
 thuộc Sở Nông lâm Hà Nội (1960). Ảnh tư liệu

          Chính Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực trong việc khởi xướng, gương mẫu thực hiện phong trào “hũ gạo cứu đói” năm 1945. Bác đề xuất và tự mình mỗi tuần nhịn ăn một bữa, góp phần gạo vào hũ gạo cứu đói, được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng, trở thành phong trào rộng lớn trong cả nước.

          Nêu gương phải bằng hành động, bằng cử chỉ, miệng nói, tay làm; nghĩa là người cán bộ phải đi đầu, xông pha vào những nơi ác liệt nhất, gánh vác những công việc khó khăn nhất; giải quyết mọi công việc từ vận động, tập hợp lực lượng, đến chỉ đạo triển khai thực thi nhiệm vụ.

          Chủ tịch Hồ Chí Minh cảnh báo: Một trong những nguy cơ lớn của Đảng cầm quyền là tình trạng quan liêu, mệnh lệnh, xa rời quần chúng, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân. Cho nên, Người căn dặn việc nêu gương của cán bộ, đảng viên phải được thực hiện trong phát huy dân chủ trong nội bộ Đảng cũng như đối với quần chúng, phải phát huy tinh thần làm chủ của mỗi người. Nhiều lần Người đã phê bình cách lãnh đạo của một số cán bộ không dân chủ, khiến cho người muốn có ý kiến không dám nói, người muốn phê bình không dám phê bình, làm cho cấp trên, cấp dưới cách biệt nhau, làm cho quần chúng với Đảng xa rời nhau, không còn sáng kiến, không còn hăng hái trong khi làm việc.

          Tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, ngày 25/10/2018, Ban Chấp hành Trung ương Đảng có Quy định số 08/QĐ-TW về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Đây là cơ sở để cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu nâng cao hơn nữa ý thức, tinh thần, trách nhiệm về việc nêu gương của bản thân mình.

Võ Năng Nhẫn

(Báo Kon Tum)