Từ Chỉ thị 03 đến Chỉ thị 05, chúng ta đã bước vào năm thứ 8 tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Sơ kết một năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TƯ của Bộ Chính trị (Ảnh: TTXVN)

            Chỉ thị 03, chưa đạt mục tiêu "đẩy lùi sự suy thoái"

Năm 2011, Bộ Chính trị khóa XI ban hành Chỉ thị số 03 về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 03 (từ năm 2011-2016), nhiều hạn chế đã được chỉ ra. Đó là thực hiện Chỉ thị chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu; không ít nơi vẫn coi đây như một phong trào, một cuộc vận động; tổ chức học nhiều nhưng làm theo thì chưa được bao nhiêu.

Người đứng đầu, cán bộ chủ chốt, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa nêu cao trách nhiệm nêu gương, thiếu tu dưỡng rèn luyện, không gương mẫu trong công tác và sinh hoạt, làm giảm sút niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chuẩn mực đạo đức, đăng ký học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở nhiều nơi còn hình thức. Công tác tuyên truyền về thực hiện Chỉ thị chưa thật sinh động, hấp dẫn, chưa tạo sức lan tỏa mạnh mẽ từ các điển hình tiêu biểu trong Đảng và xã hội.

Công tác kiểm tra giám sát ở nhiều địa phương, đơn vị chưa thường xuyên, liên tục, nhất là ở thời điểm cuối nhiệm kỳ, chưa đạt mục tiêu đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn tham nhũng, tiêu cực.

Ở một khía cạnh khác, GS.TSKH Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, chúng ta chưa khai thác hết nội hàm của Chỉ thị. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh sau này bổ sung thêm tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Như vậy, học tập ở Bác không chỉ có tư tưởng, phong cách, cách xử lý công việc, mà còn ở cách làm việc, cách quan hệ với nhân dân, quan hệ với cán bộ, quan hệ bên trong, bên ngoài.

Bên cạnh đó, có hạn chế trong tổ chức thực hiện, nhiều khi trọng hình thức, ví dụ như nói nhiều, khẩu hiệu, thi cử nhiều, nhưng cần phải kiểm tra, đánh giá người học nhận thức được gì, thể hiện như thế nào, tiêu chí nào để đánh giá và thể hiện bằng hành vi như thế nào trong xã hội.

“Như vậy việc tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh cần phải thực chất, đi vào chiều sâu, đừng có làm theo kiểu phong trào”-ông Phan Xuân Sơn cho biết.

Thực hiện Chỉ thị 05 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII

Khắc phục những hạn chế này, năm 2016, Bộ Chính trị khóa XII ban hành Chỉ thị số 05 về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” với việc nhấn mạnh hơn nữa tầm quan trọng, vị trí, vai trò của việc học Bác đối với công tác xây dựng Đảng một cách toàn diện, cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.

Với việc xác định, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Bộ Chính trị cũng yêu cầu, thực hiện Chỉ thị 05 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu.

Ông Nguyễn Túc, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng, Chỉ thị 05 được ban hành và triển khai thực hiện, gắn với Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đã ngay lập tức mang lại hiệu quả tích cực trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đảng đã dũng cảm, trung thực xử lý nghiêm khắc những cán bộ đảng viên sai phạm, tham nhũng tiêu cực, kể cả đảng viên đó quyền cao chức trọng đến đâu.

Quan điểm và quyết tâm “không có cùng cấm, không có ngoại lệ” trong siết chặt kỷ luật, kỷ cương của Đảng, trong tăng cường kiểm soát quyền lực đã củng cố thêm niềm tin của nhân dân với Đảng. Điều đó đã thể hiện rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

“Chúng ta có chủ trương, Nghị quyết nhưng biện pháp chưa đến nơi đến chốn, quyết tâm chưa đủ. Bác Hồ đã dạy rằng, chủ trương 1, biện pháp 10 và quyết tâm phải 20. Từ hội nghị Trung ương 4, khóa XII, tư tưởng đó của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được thể hiện rõ. Ngay số cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật, kể cả xử lý hình sự đã củng cố niềm tin của nhân dân”- ông Nguyễn Túc cho hay.

Trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị đặc biệt nhấn mạnh vai trò của người đứng đầu. Đó là, phải “xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ”; đề cao trách nhiệm tự giác học trước, làm theo trước để nêu gương của người đứng đầu và cán bộ chủ chốt, của cán bộ, đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Những điểm mới quan trọng của Chỉ thị 05 mang lại những kết quả tích cực trong thực tiễn. Quan trọng nhất là bước đầu đã ngăn chặn được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động trong Đảng, trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, ở các địa phương trong cả nước. Tất cả, chỉ với mục đích, học Bác -làm theo Bác, và đã xuất hiện nhiều cách làm sáng tạo, nhiều tổ chức, cá nhân tiêu biểu.

Với phương châm "Chủ động, trách nhiệm; nói đi đôi với làm; chống tư tưởng trông chờ, ỷ lại”, tỉnh Cao Bằng là một trong những địa phương như thế. Các cấp ủy, tổ chức đảng, địa phương, cơ quan, đơn vị ở Cao Bằng đề ra từng việc làm cụ thể, tập trung giải quyết những vấn đề nổi cộm, bức xúc, hạn chế, yếu kém của địa phương, cơ quan, đơn vị, xây dựng chuẩn mực đạo đức, tác phong công tác, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên; tuyên truyền những cách làm hay, sáng tạo, gương người tốt, việc tốt, nhân tố tích cực trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tạo sức lan toả rộng khắp…

Các chi bộ cơ sở cụ thể hoá những nội dung học và làm theo Bác vào sinh hoạt chi bộ hàng tháng, gắn với nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và chức trách nhiệm vụ của từng cá nhân.

Những giải pháp với quyết tâm cao đó đã mang lại nhiều mô hình mới, sáng tạo, hiệu quả trong học và làm theo Bác ở tỉnh Cao Bằng như: mô hình “4 không”, “Mỗi ngày học tập một lời Bác Hồ dạy” ở Đảng bộ Quân sự tỉnh; Xây dựng phong cách người công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ” ở Đảng bộ Công an tỉnh; “Xây dựng thành phố sáng, xanh, sạch, đẹp, văn minh” ở Đảng bộ Thành phố Cao Bằng; “Gần dân, sát dân, lắng nghe, đối thoại với nhân dân; giải quyết dứt điểm yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân” ở Đảng bộ huyện Hòa An.

Ông Triệu Đình Lê, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Cao Bằng cho biết, nhiều cấp ủy năng động, sáng tạo, quyết tâm cao trong thực hiện, xác định rõ nội dung trọng tâm đột phá, dám lao vào việc khó, việc phức tạp để giải quyết. Xuất hiện ngày càng nhiều tập thể, cá nhân điển hình trong học tập và làm theo Bác.

“Vừa qua, tỉnh Cao Bằng đã biểu dương, tôn vinh 185 tập thể, 305 cá nhân. Điều lớn nhất là góp phần quan trọng thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế xã hội của địa phương, củng cố niềm tin của nhân dân vào các cấp ủy, chính quyền cơ sở”- ông Triệu Đình Lê cho biết.

Từ Chỉ thị 03 đến Chỉ thị 05, đến nay toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đã bước vào năm thứ 8 tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Quãng thời gian chưa dài nhưng những chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động trong toàn Đảng, trong hệ thống chính trị và nhân dân là những bước đi vững chắc làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung ương